Onderzoek

Hoe kunnen we kinderen en gezinnen in kwetsbare omstandigheden tijdig signaleren en hen zo goed mogelijk ondersteunen door het effectief versterken van beschermende factoren?

We weten dat bepaalde individuele, sociale en maatschappelijke factoren beschermend werken in de ontwikkeling van kinderen. Kennis over hóe professionals en informele medeopvoeders zulke beschermende factoren effectief kunnen versterken om kwetsbare kinderen en gezinnen te ondersteunen ontbreekt echter.

Het huidige preventieve opvoedondersteuningsaanbod lijkt onvoldoende aan te sluiten bij de leefwereld, het taalgebruik, de vaardigheden en kennis van migrantengezinnen, ouders met een LVB en andere kwetsbare groepen.

Een betaalde baan is voor iedereen belangrijk: het geeft structuur, het is een manier om actief te blijven en het geeft het gevoel iets zinvols te doen en daarvoor gewaardeerd te worden. Dit gaat ook op voor mensen met een psychische kwetsbaarheid en/of een licht verstandelijke beperking. Voor hen geldt bovendien, dat werk bijdraagt aan herstel. Het heeft een positief effect op het beloop van psychische klachten, vergroot de kwaliteit van leven, verkleint de kans op mogelijke andere problemen, zoals schulden, dakloosheid of crimineel gedrag en vermindert het beroep op zorg of Wmo-ondersteuning.

Is het is voor mensen met een psychische kwetsbaarheid al moeilijk om betaald werk te vinden en te behouden, voor mensen die daarnaast ook een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben is het nog veel moeilijker. Deze combinatie van beperkingen, vraagt wel om een andere werkwijze dan bij cliënten met enkel een psychische kwetsbaarheid.

Jongvolwassen ouders met een LVB hebben een verhoogd risico op meervoudige en complexe problemen, onvoldoende vaardigheden en hebben minder vaak een steunend en positief beïnvloedend netwerk.
In de context van blootstelling aan aanzienlijke tegenspoed, is het belangrijk om deze kwetsbare jongvolwassen ouders te ondersteunen (= co-regulatie) bij het ontwikkelen, versterken en bestendigen van eigen regulatievaardigheden, zodat met de toename van hun vaardigheden én sociale buffers ook hun kans op veerkrachtige reacties toeneemt
De training Samen Reguleren, die wordt gegeven door een professional samen met een ervaringsdeskundige, heeft als doel o.a. om van spanning naar (meer) rust te komen (=regulatie), co-regulatievaardigheden versterken, en positieve netwerkvorming.

Suïcidepreventie vanuit het perspectief van jongeren met een LVB en hun naasten. Kennis hierover ontbreekt nog en dit project moet bijdragen aan producten die helpen bij het vergroten van handelingsbekwaamheid van zorgprofessionals.

Als je 18 jaar oud wordt, verandert de zorg van jeugdzorg naar volwassenenzorg. Dit noemen we ook wel de transitiefase. Jongeren en jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking en psychische problemen zijn op deze leeftijd vaak nog niet klaar om zelfstandig te leven. De zorg houdt daar niet altijd goed rekening mee. Daarom krijgen deze jongeren vaak niet de zorg die zij nodig hebben.

De combinatie van een LVB en psychische problematiek maakt de overgangsperiode naar volwassenheid en volwassenenzorg ingewikkeld. Wat zijn de belangrijkste belemmerende en bevorderende factoren voor een goede overgang en hoe kan de zorg beter ondersteunen? Dat zijn de vragen in dit onderzoek.

Er is nog zeer weinig onderzoek gedaan naar, of met, jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB). De DSM-5, het diagnostisch handboek voor psychische stoornissen, omschrijft een LVB als een neurobiologische ontwikkelingsstoornis, waarbij beperkingen bestaan in het verstandelijk en adaptief functioneren, zoals zelfredzaamheid. In Nederland bestaan geen cijfers over het aantal jongeren met een LVB. Ook is er nauwelijks informatie over risico- en beschermende factoren die het beloop van het psychisch en adaptief functioneren beïnvloeden. Echter bestaan er in Nederland grote, toonaangevende bevolkingsonderzoeken (Generation R, TRAILS, ABCD, Lifelines, NTR) en klinische cohorten met geschikte gegevens om hier zicht op te krijgen.

Het STAP OP onderzoek van het Kenniscentrum Zorginnovatie (Hogeschool Rotterdam) gaat samen met ouders, jongeren, het werkveld en studenten in kaart brengen hoe transitiezorg voor deze jongeren er nu uit ziet en welke verbeteringen er kunnen worden gedaan. Hiermee willen we zorgen voor een soepele transitie voor jongeren die naast een (L)VB somatische of psychische problemen hebben.